Tekel Binaları Artık Yok

Tekel Binaları Artık Yok

Akçaabat'ta inşa edilen Tekel Binaları Akçaabat geçmişinde iz bırakan eserlerden idi.

Karadeniz bölgesinde üretimi durmuş olan Tekel Tütün İşleme ve Sigara Fabrikası yerleşkelerinden Samsun 1887, Trabzon 1951–1965 ve Akçaabat 1915–1970 yıllarında inşa edilmişlerdir. Samsun yerleşkesi mimarı hakkında yapılan araştırmalar sonucunda bir bilgiye ulaşılamamıştır. Trabzon yerleşkesinin ise, 1951 yılında yapılan kısmının müteahhidinin Gümüşhaneli Ali Bey, 1965 yılında yapılan kısmının müteahhidinin Artvinli Hilmi Bey olduğu anlaşılmıştır. Akçaabat yerleşkesinin 1915 yılında yapılan kısmı için herhangi bir bilgi edinilememiş, ancak 1970 yılında yapılan 4. Blok’un mimarının Vedat Çelik, müteahhidinin Hayati Cebeci olduğu tespit edilmiştir.
Trabzon’un Akçaabat ilçesi, Dürbinar Mahallesi'nde bulunan Akçaabat Tekel Tütün İşleme ve Sigara Fabrika yerleşkesinin günümüz mülkiyeti Akçaabat Belediyesi’ne aittir. 1915 ve 1970 yıllarında yapılan yapının 1915 yılında yapılan kısmının Fransızlar eliyle yapıldığı düşünülmektedir. Yerleşke dört bloktan oluşmaktadır.
Yerleşke konumlandığı yer itibariyle Akçaabat merkezinde yer almaktadır. Alan yaklaşık 6135 m2 dir. Konumlandığı yerde doğusunda ve batısında ticaret+konut blokları, kuzeyinde karakol binası ve tekele ait depo binası ve güneyinde konut blokları bulunmaktadır.
Dört bloktan oluşan yerleşkenin 1. Blok’u 1915 yılında yapılmıştır ve iki katlıdır. Binanın ana girişi zemin katta, doğu cephesinde yer alır. Doğu cephesinde dört giriş kapısı bulunmaktadır. Bunlardan her biri ana giriş için elverişlidir. Oda, mutfak ve WC’ler bulunur.
Akçaabat Tekel yerleşkesi 2.Blok’u 1915 yılında yapılmıştır ve üç katlıdır. Binanın ana girişi zemin katta, batı cephesinde yer alır. Batı cephesinde üç giriş kapısı bulunmaktadır. Bunlardan her biri ana giriş için elverişlidir. Ayrıca binaya doğu cephesinde bulunan kapılardan da girilir. Birinci katta bir oda ve geniş yekpare bir alan bulunur. İkinci kat yekpare bir alandır.
Akçaabat Tekel yerleşkesi 3.Blok’u 1915 yılında yapılmıştır üç katlıdır. Binanın ana girişi zemin kattaki kuzey cephesinde yer alır. Giriş katı kolonatlı bir sistemle geçilen, bölücü duvarları bulunmayan, yekpare bir alandır. Üst katlarla bağlantı, girişteki bir merdivenle sağlanır. Birinci ve ikinci katlar da kolonatlı sistemle geçilmiş yekpare alanlardır.
Akçaabat Tekel yerleşkesi 4.Blok’u 1970 yılında yapılmıştır ve altı katlıdır. Binanın ana girişi zemin kattaki kuzey cephesinde yer alır. Giriş katında iki oda, yarı açık bir avlu ve bu avludan ulaşılan beş oda mevcuttur. Üst katlarla bağlantı, girişteki bir merdiven ve asansörle ve yarı açık avludan girilen bir merdivenle sağlanır. Üst katlarda, servis mekanları ve tütün depolama alanları bulunur.
Yapım sistemi olarak, betonarme ve kagir yapım sistemi ile inşa edilmiş olan Akçaabat Tekel yerleşkesinin, 1. blok kolon elemanı, kare kesitli, 15×15 cm. boyutlarında ahşaptır. Dış duvar 60 cm. taştır. 2. blok kolon elemanı, kare kesitli, 15×15 cm. boyutlarında betonarmedir. Dış duvar 75 cm. taştır. 3. blok kolon elemanı, kare kesitli, 25×25 cm. boyutlarında ahşaptır. Dış duvar 60 cm. taştır. 4. blok kolon elemanı, yarıçapı 30 cm olmak üzere daire kesitli betonarmedir. Dış duvar 20 cm. betonarmedir. Bütün blokların döşeme elemanı ahşap, çatı örtüleri alaturka kiremittir.
Endüstri binaları üzerindeki fiziksel ve fonksiyonel eskimeleri değerlendirilerek, Karadeniz Bölgesi’nde bulunan Trabzon, Akçaabat ve Samsun binaları incelenerek, ülkemiz endüstri mirasında önemli yere sahip olan bu binaların ve benzerlerinin tekrar kullanımlarını gündeme getirmek hedeflenmiştir.

HABERE YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum
Haberler